Trang Chính

Nhờ cái ý-thức-hệ quốc-gia dân-tộc ấy mà Lang-Liêu đã được giao cho vai-trò lãnh-đạo chăn dân, nối-nghiệp Hùng-Vương để bảo-vệ giống nòi Lạc-Việt còn đến ngày nay, và Hùng-Vương cũng có sáng-suốt trong việc truyền ngôi, không chấp nê vào tục-lệ thành-kiến, phân-biệt con trưởng con thứ, chỉ cốt chọn được người có đức, có tài hiểu-biết, thông-cảm nguyện-vọng của nông-dân, không phải là để phỉnh dân mà là để hướng-dẫn trong công cuộc sinh-tồn và phát-triển của đoàn-thể .

III._ Điều thứ ba.

Điều thứ ba của cái ý-thức-hệ Lạc-Việt Vuông Tròn, ngụ ở cặp bánh Giầy bánh Chưng trong truyện, là cái sự hiểu-biết ý-thức-hệ chính-trị nông-nghiệp kia không do sách vở mà có được. Lang-Liêu trong lúc bơ vơ, tứ cố vô thân, không còn biết nương-dựa vào ai, trong lòng lo lắng, chỉ còn biết cầu-khẩn Thần-linh và Tổ-tiên ngầm giúp cho phép lạ. Phép lạ ấy đã đến với Y qua giấc mộng. Qua giấc mộng mà biết, là biết bằng tâm-linh trực-giác chứ không phải bằng lý-trí suy-luận, hay thực-nghiệm giác-quan. Lang-Liêu chắc hẳn đã nhờ có đức tin mạnh mẽ nên mới có được cái trực-giác của giấc mộng Thần-linh ấy. Vì trong mộng Y đã quên cái Y suy-tính, quên cả thề-xác và tri-thức về sự vật bên ngoài mà nhập vào cõi Thần-tiên siêu-nhiên để cảm-thông hòa mình với đoàn-thể, với đại-chúng, với thế-giời vô-hình. Do đấy mà Y được báo mộng về nguyện-vọng thầm kín của dân-tộc và Vua cha. Vì cô-liêu, mất mẹ từ sớm, Lang-Liêu trong cảnh bơ vơ một mình càng phải trở vào trong lòng mà tin-tưởng cả vào Thần-linh Tổ-tiên phù-hộ cho kẻ cùng khốn như số-phận của đại-chúng nông-dân bị thống-trị qua bao nhiêu tầng lớp quí-tộc quan-liêu làm trung-gian ngăn cách. Lang-Liêu chính là đại-diện tượng-trưng cho các lớp người đại-chúng nông-dân, không biết trông-cậy vào đâu giúp đỡ, không dám tự cậy vào sức mình nên đã cầu-khẩn tin-tưởng vào sức phù-hộ của Thần-linh và Tổ-tiên, cũng như sau này khi có sự du-nhập của Phật-giáo vào đất Giao-Chỉ, nó đã lại tin-tưởng vào sức mầu-nhiệm thần-thông cứu khổ cứu nạn của Quan-Âm Bồ-Tát .

Lang-Liêu trong truyện bánh Chưng tượng-trưng cho tầng lớp nông-dân xấu số, chính là hạng người Việt có tâm-hồn chất phác, khao-khát công-lý và hiền-lành nhường nhịn, còn sống gần với thiên-nhiên nên vẫn giữ được tâm-tình hồn-nhiên trong sạch. Bởi thế mà Thần-linh đã báo mộng lành cho Lang-Liêu, ban cho cái sứ-mạng nối ngôi Thiên-Tử trị-vì nhân-dân Lạc-Việt với cái ý-thức-hệ Vuông Tròn tượng hình cụ-thể linh-động, phong-phú ý-nghĩa bằng cặp bánh Chưng bánh Giầy trên bàn thờ Tổ-tiên trong ba ngày Tết .
Và nghĩ đến ngày Tết, trong lòng Lang-Liêu lại phấn-khởi đầy hy-vọng tái tạo cuộc đời, trút hết sự không may về quá-khứ để sẵn sàng đớn mới với tất cả sự tốt lành trong ý-nghĩ, trong lời nói cũng như trong hành-động. Ngày Tết đem lại cho toàn-thể dân Việt một tin-tưởng mạnh mẽ và một tương-lai huy-hoàng, một sức sống mới trước bàn thờ Tổ-tiên của mỗi gia-đình, với hình ảnh bánh Chưng bánh Giầy để phối hưởng với " Thiên Địa Phụ Mẫu " và nhắc nhở con cháu Lạc-Hồng cái sứ-mệnh của Việt-tộc :

" Trăm năm tính cuộc vuông tròn.
Phải dò cho tới ngọn nguồn lạch sông " .

Kết-Luận ._

Trở lên chúng tôi đã ôn lại nhân ngày Tết Nguyên-Đán Kỷ-Dậu cái ý-thức-hệ còn chất-phác, đơn giản của xã-hội nông-nghiệp Lạc-Việt ngụ trong sự-tích bánh Chưng bánh Giầy : Một ý-thức-hệ xây-dựng trên nền-tảng tín-ngưỡng Thần-linh Tổ-tiên, đời sống dưới đất còn nối với đời sống trên trời, có Thần-linh đi về ngày Tết nhất thiêng-liêng hàng năm. Người với Trời Đất hòa vào nhịp-điệu của Nguồn Sống tuần-hoàn vĩnh-cửu " Sông có khúc, người có lúc ". Tuy đon-giản sơ sài nhưng cũng có đầy đủ những yếu-tố cơ-bản sâu rộng của một thế-giới-quan trong đó chúng ta thấy rõ được địa-vị quan-hệ giữa người với Vũ-trụ thiên-nhiên, giữa người với người trong xã-hội nông-nghiệp, và giữa người với chính mình hay là quan-hệ giữa tinh-thần với vật-chất, linh-hồn và thân-thể. Đấy là một sự hiểu-biết có hệ-thống nhất-quán gọi là một ý-thức-hệ cơ-bản thiết-yếu cho giới lãnh-đạo chỉ-huy của một đoàn-thể bất cứ lớn hay nhỏ rộng hay hẹp.

Nhà triết-gia Pháp cận-đại có tinh-thần dân-tộc là E. Renan từng tuyên-bố: " Sống không có một hệ-thống ý-thức về sự vật thì không phải là sống một đời sống người ", " Vivre sans un system sur les choses ce n'est pas vivre une vie d'homme ". Các Hiền-Nho đời Tống cũng viết về cái học Nho-sĩ là giới trí-thức lãnh-đạo trong xã-hội Trung-Hoa và Việt-Nam xưa rằng : " Học-thức mà không thông-suốt đến Trời và Người thì không phải là học-thức !", " Học bất tế Thiên Nhân bất khả dĩ vị chi học ! " .

Đại-khái tư-tưởng Đông - Tây đều biểu-đồng-tình rằng trí-thức lãnh-đạo phải là trí-thức toàn-diện, ngoài cái học chuyên-môn còn cần phải có một thế-giới-quan nhất-quán, có hệ-thống như cái học của kẻ-sĩ Việt-Nam xưa, thì mới đảm-đương được vai-trò lãnh-đạo chỉ-huy trong một nước, một địa-phương, không để cho một " cây che lấp mất cả rừng " như Phương-ngôn Tây-phương nói, hay là " Chăn dê gặp nhiều đường ngoẹo bỏ lạc mất dê " như Phương-ngôn Đông-phương nói. Các vai-trò chỉ-huy lớn nhỏ trong một tổ-chức, ngoài vấn-đề nhân-cách còn cần phải có một ý-thức-hệ, một thế-giới-quan toàn-diện để định-hướng. Chính cái ý-thức-hệ ấy mà chúng ta đang thiếu để tạo nên phong-trào cách-mệnh dân-tộc hiện nay. Cái ý-thức-hệ ấy phải là ý-thức-hệ dân-tộc Việt-Nam, có gốc rễ ăn sâu trong tâm-hồn dân-tộc, chứ không phải đi mượn sẵn của dân-tộc nào khác không thích-hợp cho xã-hội nông-nghiệp Á-đông. Chính vì thế mà chúng tôi, nhân ngày lễ Tết đầu năm Kỷ-Dậu đã nhắc lại cái ý-thức-hệ Lạc-Việt cổ xưa trên đây để góp phần vào công cuộc xây-dựng một ý-thức-hệ cách-mệnh dân-tộc. Cái ý-thức-hệ Lạc-Việt ấy tuy cũ lắm, nhưng ảnh-hưởng thâm sâu cho đến ngày nay, hàng năm còn thấy đúng như lời nói : " Tập truyền của người chết còn đè nặng trên đầu người sống " vậy .

Nguyễn Đăng Thục

1, 2, 3, 4

pay per click advertising

Weblinks :