Trang Chính

Việc chính quyền Việt Nam hoãn phiên xử blogger Điêu Cày, tức nhà báo Nguyễn Văn Hải cùng hai blogger khác là Tạ Phong Tần và Phan Thanh Hải đang làm dấy lên nhiều câu hỏi

civil rights defenders, dieu cay nguyen van hai

RFA/civilrightsdefenders.org

Blogger Điếu Cày đã được “Civil Rights Defenders” ở Thụy Ðiển tuyển chọn là “nhà bảo vệ nhân quyền” của tháng (năm 2011)

bởi vì giới chức Việt Nam đã không đưa ra bất cứ giải thích nào về lý do hoãn phiên xử cũng như ngày giờ của phiên xử tới. Liệu Hà Nội có thể hoãn phiên xử những blogger này đến bao giờ và sức ép quốc tế có tác động thế nào lên phiên xử của các blogger này? Việt Hà có bài tìm hiểu

Vào ngày 4 tháng 5 năm 2012, gia đình các blogger Điếu Cày, Tạ Phong Tần và Phan thanh Hải cùng các luật sư bào chữa được nhận thông báo của tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh cho biết phiên tòa xử những người này sẽ diễn ra vào ngày 15 tháng 5 năm 2012. Tuy nhiên trong buổi chiều cùng ngày, tòa thông báo rút lại quyết định này mà không đưa ra một lý do cụ thể nào. Điều này đã làm cho gia đình blogger Điếu Cày và những người quan tâm đến vụ án hết sức băn khoăn.

Sức ép quốc tế

Trả lời đài Á châu tự do qua điện thoại, chị Dương Thị Tân, vợ cũ blogger Điếu Cày cho biết nhận định của gia đình về việc hoãn phiên tòa như sau:

"Thực sự chúng tôi rất hoang mang không biết là định dở trò gì. Nhưng theo ý kiến chủ quan của gia đình tôi thì họ tung ra những tin này tin kia để gia đình và các tổ chức quan tâm đến vấn đề này mệt mỏi. Họ theo dõi, họ cất công từ nước ngoài sang, rồi họ bỏ việc khác để tập trung vào việc này đến nơi, nhưng chuyện này xảy ra một hai lần thì người ta nản.

dương thị tân

Chị Dương Thị Tân, vợ cũ blogger Điếu Cày. Citizen photo

Rồi có những lần sau tiếp người ta không biết đúng hay sai, thật hay hư để người ta tới nữa. Họ làm nhiều cách để sự tham gia của các tổ chức quốc tế và cá nhân có quan tâm càng ít. Họ sẽ hạn chế tối đa sự tham gia của các tổ chức như vậy."

Đã có ý kiến cho rằng việc hoãn phiên tòa đột ngột lần này là do sức ép quốc tế không có lợi cho Hà Nội. Nhân ngày báo chí thế giới, 3 tháng 5 vừa qua, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, trong bài diễn văn của mình đã nhắc đến trường hợp blogger Điếu Cày như một minh chứng về sự đàn áp báo chí của chính quyền các nước không tôn trọng tự do báo chí.

Ông Trần Bình Nam, một nhà bình luận chính trị tại hải ngoại nhận xét:

"Trong một thông cáo mà tự nhiên ông Tổng thống nhắc đến tên một người thì tự nhiên dư luận thế giới sẽ chú ý, nên tôi nghĩ rằng nhà cầm quyền Hà Nội phải chú ý đến điểm đó."

Cũng trong tháng 4 vừa qua, Bộ ngoại giao Hoa Kỳ đã lên tiếng kêu gọi Việt Nam phải trả tự do ngay lập tức cho ba blogger. Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho rằng việc cầm tù những blogger này cho thấy Việt Nam đang gia tăng việc kiềm chế các tiếng nói trên mạng.

Vào trung tuần tháng 4, các tổ chức quốc tế như tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế và Ân xá quốc tế cũng lên tiếng kêu gọi Hà Nội phải trả tự do cho các bloggers này.

Trong khi đó, theo ông Trần Bình Nam thì một sự việc vi phạm nhân quyền quan trọng khác xảy ra đồng thời tại Trung Quốc liên quan đến luật sư mù Trần Quang Thành (hay còn gọi là luật sư Chen) cũng khiến Hà Nội phải cân nhắc đến việc đưa những blogger nổi tiếng ra xét xử.

điếu cày nguyễn văn hải, tạ phong tần, phan thanh hải

"Thường thường Hà nội khi xử một nhà đối lập về chính trị hay một nhà báo tự do, không đi theo lề phải thì họ không muốn có dư luận trên thế giới, họ muốn mọi việc nó êm êm cho qua. Nhưng mà họ xử vào lúc có vụ luật sư Chen đang trở thành một vấn đề quốc tế như vậy thì tự nhiên dư luận quốc tế sẽ kết nối hai sự kiện với nhau.

Việc xử ông Điếu Cày, bà Tạ Phong Tần và Phan Thanh hải sẽ trở thành một dư luận quốc tế bất lợi cho Hà Nội và Hà Nội thì không muốn như vậy."

Hoãn đến bao giờ?

Ngay từ khoảng đầu tháng 4, đã có những thông tin trên mạng cho biết có nhiều khả năng các blogger này sẽ bị đưa ra xét xử vào ngày 17 tháng 4 nhưng cuối cùng phiên tòa dự đoán cũng không xảy ra.

Vào khoảng giữa tháng 4, báo chí trong nước đồng loạt đưa tin về bản cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao thành phố Hồ Chí Minh đối với ba blogger. Bản cáo trạng đề ngày 19 tháng 2 năm 2012 kết luận ba blogger phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, vi phạm an ninh quốc gia và đề nghị truy tố các blogger này trước tòa về tội ‘tuyên truyền chống nhà nước cộng hòa xã hôi chủ nghĩa Việt nam’ theo điều 88 bộ luật hình sự.

Sau khi bản cáo trạng được Viện kiểm sát gửi sang tòa, những người quan tâm đến vụ án thấp thỏm chờ đợi phiên tòa sẽ được mở trong một ngày không xa, nhưng đã bị thất vọng khi phiên tòa được mọi người trông đợi đã bị hoãn đột ngột.

Vậy việc hoãn phiên tòa lần này có hợp lệ và liệu Việt Nam có thể hoãn phiên xử đến bao lâu? Luật sư Nguyễn Quốc Đạt, người tham gia bào chữa cho blogger Điếu Cày giải thích:

"Sau khi đưa hồ sơ ra tòa án thì trong thời hạn nhất định, thẩm phán sẽ đưa vụ án ra xét xử, và kể từ ngày có quyết định xét xử thì thẩm phán vẫn có quyền hoãn. Thời gian hoãn của thẩm phán từ ngày có quyết định là khoảng một tháng."

Luật sư Nguyễn Quốc Đạt cho biết nếu có lý do chính đáng thì tòa vẫn có thể có thêm quyết định hoãn phiên tòa. Tuy nhiên trong lần hoãn đầu tiên này, tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã không đưa ra bất cứ một lý do cụ thể nào cho gia đình và các luật sư. Luật sư Nguyễn Quốc Đạt nhận định có nhiều khả năng phiên tòa sẽ vẫn diễn ra trong tháng 5 này.

Blogger Điếu Cày, Tạ Phong Tần và Phan Thanh Hải là những người tham gia sáng lập câu lạc bộ nhà báo tự do không được chính quyền Hà Nội công nhận. Blogger Điếu Cày đã bị bắt vào ngày 19 tháng 4 năm 2008 à bị phạt 30 tháng tù giam với tội trốn thuế.

Sau khi hết hạn tù ào ngày 20 tháng 10 năm 2010, ông tiếp tục bị giam giữ để điều tra về tội tuyên truyền chống nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Blogger Tạ Phong Tần bị bắt vào tháng 9 năm 2011. Còn blogger Phan Thanh Hải bị bắt vào giữ vào tháng 10 năm 2010.